Historia

Narodowosocjalistyczna III Rzesza zakładała bezwzględne zwycięstwo, panowanie jednej ideologii oraz władzę Niemiec nad całym światem. W tak rozumianym porządku państwowym nie mogło być miejsca dla jakiejkolwiek religii. Szczególnie boleśnie odczuł to Kościół katolicki w Polsce. Na terenach zajętych przez III Rzeszę dokonano swoistego holokaustu na duchowieństwie polskim. Ireneusz T. Lisiak w swojej najnowszej książce odsłania jedną z mniej znanych kart historii II wojny światowej: ukazuje martyrologię duchowieństwa polskiego, opisuje bezwzględną walkę Niemców z katolicyzmem w Polsce, a także przybliża sylwetki bohaterskich i niezłomnych księży.

Przykładem, że z mitami przeszłości cały czas nie udało się wygrać jest sprawa Narodowych Sił Zbrojnych, gdzie sprawa jej udziału w Powstaniu jest zamilczana. Niestety instytucję państwowe czy samorządowe nie pomagają albo jest to pomoc zbyt mała. Po 30 latach „wolnej” Polski dzięki garstce zapaleńców udaje się w miarę możliwości odkłamywać jej mit, gdzie komuniści przedstawiali ją jako organizację bandycką, antysemicką i zbrodniczą. Niestety miejsce dla NSZ w Muzeum Powstania Warszawskiego to jedna czy dwie gablotki za schodami. Jednocześnie jest miejsce na tablicę ku czci Azerów walczących w Powstaniu Warszawskim. Dla przypomnienia, w Powstaniu Warszawskim walczył azerbejdżański 111 pułk… po stronie Niemieckiej.

Przykładem powstawania nowych mitów jest sprawa kapitana Hala. Parę lat temu podczas promocji drugiego wydania książki Leszka Żebrowskiego „Paszkwil Wyborczej” poznałem syna kapitana Hala Jacka Stykowskiego. Leszek Zebrowski wykonał tytaniczną pracę historyczną i udowodnił manipulację do jakiej doszło poprzez artykuł w Gazecie Wyborczej w 1993 roku. W nim między innymi manipulowano dokumentami czy nie badano dokumentów wysuwając tezy i oskarżenia na podstawie często czyjejś nie sprawdzonej relacji czy wizji autorów. Później artykuł poszedł w świat i zagraniczni historycy opierali się na nim jak na materiale źródłowym. Dwa lata temu razem z Panem Jackiem byliśmy na promocji wznowienia bardzo ważnej książki Adama Borkiewicza „Powstanie Warszawskie 1944” w Muzeum Powstania Warszawskiego. Na promocji byli między innymi Aleksandra Richie oraz Piotr Gursztyn. Obie te osoby wpisały się w promocję czarnej propagandy kapitana Hala. Jacek Stykowski chciał się od nich dowiedzieć, dlaczego szerzą kłamstwa na temat jego ojca. Oboje, historycy odpowiedzieli wymijająco. Piotr Gursztyn nie miał nic do powiedzenia. Aleksandra Richie, że powołała się na zagraniczne opracowanie a jako historyk nie ma sobie nic do zarzucenia. Można sobie zadać pytanie: I jak ma być dobrze...

Peter Raina przypomina biogram Adolfa Hitlera, genezę i program hitleryzmu, ale głównie przygląda się ostatnim tygodniom jego życia i działalności. W tych ostatnich dniach bowiem najlepiej widać, jak głębokiej, wręcz chorobliwej - obejmującej i ciało i ducha - deformacji może ulec człowiek opętany przez ideologie, wierny jej założeniom i konsekwentny w jej realizacji aż do samobójstwa włącznie.

Sławomir Suchodolski

W krainie sanacyjnych absurdów

Zbiór szesnastu esejów pokazujący, że życie pod sanacyjną władzą nie tylko było nieprzyjemne dla jej przeciwników politycznych, ale – szczególnie w życiu gospodarczym i kontaktach z władzą  urzędniczą – uciążliwe, a przede wszystkim momentami absurdalne, co wypisz wymaluj przypomina naszą dzisiejszą dyktaturę urzędniczą. Czy może być dla nas pocieszeniem, że nasi ojcowie i dziadowie również nie mieli łatwo? Być może nie, ale z pewnością warto poznać metody z jakimi  radzili sobie z ustrojem biurokratycznym.

Leszek Żebrowski

Warszawa '44

Powstanie Warszawskie od początku wzbudzało i budzi nadal olbrzymie kontrowersje, jeśli chodzi o jego przyczyny, przebieg, sposób dowodzenia i skutki. Coraz częściej ze strony jego krytyków padają argumenty, które nie są wprawdzie nowe, ale są w nowy, uwspółcześniony sposób wykorzystywane

Bogusław Wolniewicz

Polska a Żydzi

Od końca lat dziewięćdziesiątych Polska jest obiektem nieustającego ataku propagandowego. Główną w nim rolę grają środowiska żydowskie, a sekundują im niemieckie. Atak ma szerokie zaplecze pseudonaukowe, którego częścią są parasocjologiczne „badania nad polskim antysemityzmem”.

Waldemar Handke

Wielkopolska niezłomna

Żołnierze WSGO "Warta" 1945-1946

WSGO „Warta” powstała na bazie struktur okręgu poznańskiego Armii Krajowej. Okręg Poznański Armii Krajowej – po fali aresztowań, na jesieni i zimą 1944 i na początku 1945 roku, utracił kontakt z Komendą Główną. Uratowane przed aresztowaniami komórki konspiracji niepodległościowej prowadziły samodzielną działalność pod dowództwem kpt. J. Kołodzieja „Drwala”.

Po dziś dzień nie wiemy, co stało się z tysiącami ludzi, wysiedlonych podczas drugiej wojny światowej. Powrót przemawia w ich imieniu głosem pełnym współczucia. – Sunday Telegraph

Ben Shephard dokonuje krytycznej analizy pokłosia drugiej wojny światowej. W odróżnieniu od większości powstających obecnie publikacji na temat tamtego okresu, najważniejsze postacie i wydarzenia przedstawia z uwzględnieniem ówczesnych wartości i sposobów myślenia. „Powrót“ to epicka opowieść o tym, jak niesiono pomoc milionom ludzi, jak udało się zaprowadzić i utrzymać pokój i jak ludzie pozbawieni domu znaleźli dla siebie nowe miejsca do życia.

Warszawa – wraz z państwem polskim – od zarania swego istnienia wtłoczona była pomiędzy wielkie imperia, ich politykę i burzliwą historię. Jej współczesne oblicze jest tyglem architektury i historii, której najbardziej dynamiczny i burzliwy okres przypadł na ostatnie dekady zaborczych ograniczeń, dwudziestolecie międzywojenne i zagładę oraz trzy dekady powojennej odbudowy i przebudowy. Sto lat rozwoju miasta przedstawione jest w formie zbioru esejów, traktujących o rozlicznych problemach, projektach i realizacjach kształtujących wizerunek Warszawy na przestrzeni kilku epok, począwszy od modernizacyjnych rządów Sokratesa Starynkiewicza, a skończywszy na budowie Ursynowa, będącej symbolem podobnych aspiracji Edwarda Gierka. Wystarczył jeden wiek, by od 1875 roku, kiedy nasza stolica była prowincjonalnym miastem gubernialnym, Warszawa uległa całkowitemu przeobrażeniu.

ADOLF HITLER od przejęcia władzy po triumf w Polsce

"Oddział chorych na raka" - utwór długo zakazany w ZSRR - po raz pierwszy ukazał się na Zachodzie w 1968 roku.

Sportretowany przez Sołżenicyna szpital to alegoria państwa totalitarnego, a dwaj pacjenci: Oleg Kostogłotow i Paweł Rusanow to skrajnie różne przykłady kondycji jego obywateli. Walczący z rakiem bohaterowie tej przejmującej powieści przekonują się, jak bezduszna i obojętna jest instytucja powołana do ratowania życia. W obliczu śmierci rozmyślają nad sensem ludzkiej egzystencji, nad samotnością i naturą świata.

Kanwą powieści stały się doświadczenia autora, który po pobycie w łagrze przeszedł operację usunięcia nowotworu, a potem nawrót choroby i jej ostateczne ustąpienie.

Klasyka literatury łagrowej – poruszająca książka porównywana z dziełami Sołżenicyna czy Szałamowa.

Po likwidacji obozu Rusłan i inne psy wartownicze zostają wypędzeni. Cała sfora błąka się po okolicy i nie potrafi zapomnieć o minionym życiu w łagrze, który uważała za raj. Psy były tam wykorzystywane do zadań wartowniczych, a surowa tresura odcisnęła na nich niezatarte piętno.

Tęskniący za służbą Rusłan próbuje sam sobie zorganizować łagrowe życie i poszukuje więźniów, których mógłby nadzorować.

Książka Władimowa to wstrząsająca metafora dehumanizacji i zniewolenia w totalitarnym świecie.

Książka "Bohaterowie czy bandyci?" oparta jest o dramatyczne wspomnienia stryja autora - Tadeusza Sobolewskiego, który w czasie okupacji niemieckiej walczył jako żołnierz AK w Puszczy Augustowskiej. Aby uniknąć prześladowań po tzw. wyzwoleniu przez Armię Czerwoną wstąpił w październiku 1944 roku do Pierwszej Armii Wojska Polskiego. Walczył na Wale Pomorskim, jako oficer po kilku latach służby w wojsku został skazany na ciężkie więzienie. Wspomnienia naocznego świadka i uczestnika strasznych dla Polski czasów pomogą zrozumieć - zwłaszcza młodemu pokoleniu - losy żołnierzy wyklętych. Kontynuując przemyślenia stryja zawarte w pamiętnikach - autor w końcowej części książki spróbował ocenić rezultaty transformacji dokonanej w Polsce po 1989 r.

„Mord Rytualny w Rzeszowie? Śledztwo historyczne” to publikacja Radosława Patlewicza, w której autor pochyla się nad niewygodną dla współczesnych prożydowskich środowisk sprawą, czyli mordem rytualnym, który od stuleci przypisywany jest społeczności żydowskiej. Czy słusznie? Punktem wyjścia do napisania książki i głównym problemem, jaki postawił sobie autor, jest niewyjaśniona do dziś sprawa zabójstwa dziewięcioletniej Bronisławy Mendoń, dokonanego w Rzeszowie 7 czerwca 1945 r.

Celem Patlewicza było wyjaśnienie zbrodni z 1945 roku i zrobił wszystko żeby w maksymalny sposób wykazać kto mógł być sprawcą, jakie miał motywy oraz kto i dlaczego tuszował zbrodnię. Chciał także przedstawić fakty oraz szereg nieprawidłowości, do jakich doszło podczas śledztwa, które wprost rzucają się w oczy nawet laikom. Czy zaniechania były wynikiem niekompetencji śledczych, czy też ich złej woli i chęci ukrycia sprawców – sami możemy sobie na to pytanie odpowiedzieć. Nie to jest jednak najważniejsze, bowiem głównym powodem, dla którego Patlewicz postanowił poruszyć ten jakże kontrowersyjny temat, jest zwrócenie uwagi, iż w obliczu tylu niewyjaśnionych okoliczności tego morderstwa (które dodajmy - nie było odosobnionym przypadkiem), nie można a priori odrzucać możliwości mordu rytualnego, tylko dlatego, że taka teza jest niepoprawna politycznie.

Czy kiedykolwiek dowiemy się, co zdarzyło się w Rzeszowie 7 czerwca 1945 r.? Tego nie wiemy, ale mimo wszystko trzeba dążyć do prawdy, nawet jeśli ona nie jest na rękę wpływowym środowiskom.

Ewa Kurek

Dzieci żydowskie w klasztorach

Udział żeńskich zgromadzeń zakonnych w akcji ratowania dzieci żydowskich w Polsce w latach 1939-1945

Ewa Kurek dokonała wszechstronnych badań, a każde ważkie stwierdzenie poparte jest licznymi źródłami, w tym relacjami świadków i cytatami z dziennika Emanuela Ringelbluma. Autorka ujęła zagadnienia z kilku równoprawnych punktów widzenia, co daje Czytelnikowi możliwość zorientowania się w złożoności ówczesnego koszmaru i szansę zrozumienia różnych ludzkich postaw – tak Żydów, jak i Polaków – wobec Holokaustu.

Tadeusz M. Płużański
„Oprawcy”
Zbrodnie bez kary

Oprawcy to kontynuacja "Bestii" - niezwykłe, mocne, reportażowe ujęcie historii Polaków wymordowanych przez komunistów.

Wojny Gabinetowe to drugi tom wspomnień prokuratora ds. zabójstw. Opisano tu sprawy, które Autor prowadził u schyłku PRL-u. Jak przyznaje we wstępie, dochodzenie do prawdy o przebiegu i sprawcach zabójstw nigdy nie było łatwe. ,,Jednak dokonywaliśmy rzeczy zgoła niemożliwych, w sprawach skazywanych z góry na porażkę przez mędrca >>szkiełko i oko<<. To nie był wysiłek i sukces jednego - to był triumf Wszystkich. W tym tkwi jego siła i tajemnica. W tym zbiorowym wysiłku skupiającym kreatywność poszczególnych indywidualności, zdolności i umiejętności pracy w zespole ludzi zapatrzonych w jeden cel: "ustalenie prawdy". Tej samej prawdy, do której nie pozwolono mu dotrzeć, gdy powierzono Autorowi śledztwo w sprawie morderstwa ks. Jerzego Popiełuszki. 

Nigdzie indziej kulisy prokuratorskiej pracy nie zostały przedstawione z taką precyzją.